Voor het boekjaar 2022 ging bijna 60% van de algemene ziekenhuizen in het rood. Dat is een verdubbeling vergeleken met vorig jaar. Voor Gibbis, dat de Brusselse ziekenhuissector vertegenwoordigt, is dit de kroniek van een aangekondigde catastrofe.
Een situatie die eerder vroeg dan laat een impact zal hebben op de zorgkwaliteit.
Fragiel financieel evenwicht uit balans
De cijfers uit de MAHA-studie wijzen op een dramatische verslechtering van de financiële situatie van de AZ's. Op basis van de cijfers van het eerste semester 2023 zal de situatie dit jaar niet verbeteren. De ziekenhuizen die momenteel hun budgetten voor 2024 opmaken komen tot dezelfde conclusie voor volgend jaar. Het fragiele financiële evenwicht, omwille van de historische structurele onderfinanciering, is uit balans gebracht door nieuwe factoren, waaronder:
De financieringsmechanismen zijn niet aangepast om in te spelen op de enorme toename van indexatie- en energiekosten.
Het Planbureau voorspelt in 2023 en 2024 nog steeds een heel hoge index van 4%. Het indexeren van honoraria gebeurt echter met anderhalf jaar vertraging.
Slechts een fractie van de gestegen energiekosten wordt gefinancierd.
“Vorig jaar deden we een dringende publieke oproep om de financiële gezondheid van de ziekenhuissector te behandelen. We herhaalden dit vorige maand temidden van de begrotingsdiscussies 2024. Waar de overheid tijdens de covidcrisis nog alles uit de kast haalde om de ziekenhuizen te ondersteunen, blijft ze nu in gebreke. Ik vraag me af wanneer de overheid eindelijk zal reageren”, aldus Dieter Goemaere, Chief Economist bij Gibbis.
“Binnen deze extreem moeilijke financiële context neemt de ziekenhuissector zijn verantwoordelijkheid en zoekt voortdurend naar efficiënties, zonder de zorgkwaliteit in gevaar te brengen: er wordt bespaard waar mogelijk, opnames worden, waar medisch mogelijk ingekort (-5,7% op 3 jaar) of vervangen door daghospitalisatie (58% van de opnames in 2022 in dagziekenhuis tegenover 53,6% in 2019). Het blijven druppels op een hete plaat. Het is een kwestie van tijd voordat de financiële context ook de zorgtoegankelijkheid en -kwaliteit zal raken.”
Nochtans zijn de uitdagingen enorm: de zorgvraag van de bevolking neemt samen met de vergrijzing toe, de ziekenhuissector moet aantrekkelijker worden voor het zorgpersoneel, de ecologische en technologische transitie staan voor de deur.
Met het oog op de aanstaande verkiezingen pleit Gibbis dan ook om te investeren in de zorg. De groeinorm voor zorgbudgetten, exclusief indexatie, moet minstens op 2,5% liggen. Daar bovenop zijn specifieke budgetten nodig om te investeren in een attractiviteitsplan voor het zorgpersoneel, duurzame ontwikkeling en technologische ontwikkeling zoals bijvoorbeeld artificiële intelligentie. De legitieme kosten, zoals personeelsindexatie, cyber- en gegevensbeveiliging en de werkingskosten van de operatiekwartieren, vereisen adequate financiering. Bovendien is een grondige hervorming van de ziekenhuisfinanciering noodzakelijk. Dat zou artsen en ziekenhuizen in staat stellen om samen te blijven investeren in innovatie.
Lees ook:
> Artsenhonoraria groeiden slechts met 1,6% (MAHA-rapport)
> Ziekenhuizen voor 181 miljoen in het rood in 2022 (MAHA-rapport)
> Zorgnet-Icuro: "Overleven ziekenhuizen kan niet duren zonder ernstige gevolgen" (MAHA-rapport)
> Vandenbroucke linkt financiële kwetsbaarheid aan duaal financieringssysteem (MAHA-rapport)
