Het aantal werknemers in ons land met fysieke of psychische klachten is de voorbije vijf jaar fors toegenomen. Dat stelt preventiedienst Mensura dinsdag op basis van een analyse van de gegevens van meer dan 320.000 werkende Belgen. In de dienstensector, maar ook in het onderwijs gaat het aantal mensen met klachten in sneltempo omhoog.

Een kwart van de werknemers heeft motorische klachten. Dat zijn aandoeningen aan spieren en gewrichten, zoals pijn in de nek, schouders of (lage) rug. Het gaat om een stijging de voorbije vijf jaar met zo'n 22 procent. Lage rugpijn, artrose van de wervelkolom en schouderklachten zijn de meest voorkomende fysieke problemen.

Fysieke klachten situeren zich zeker niet alleen in de zwaardere beroepen. Vooral in de bouw (30,5 procent), de voedingssector (29 procent) en de chemie (27 procent) ligt het percentage werknemers met motorische klachten nog altijd het hoogst, maar de laatste twee jaar laat een sterke toename zien bij de beroepsbevolking die uren per dag achter een scherm zit, de 'beeldschermwerkers', van wie de meesten in de dienstensector actief zijn.

Het aantal werknemers in de dienstensector met fysieke klachten is de voorbije vijf jaar met 40 procent toegenomen, in het onderwijs is er in dezelfde tijdspanne een stijging met 64 procent.

"Inzetten op ergonomie zorgt voor het voorkomen en beperken van fysieke klachten, én heeft een positieve invloed op de productiviteit, het gemoed en het algemene welzijn van werknemers", zegt Dorien Simons, welzijnsexperte bij Mensura. "Het gaat dan om het voorzien van ergonomisch materiaal, maar even goed om het aanleren en aanmoedigen van gezond gedrag, zoals afwisselen tussen zitten en staan en houdingsvariatie."

Mentaal

Op mentaal vlak is de situatie nog zorgwekkender. Vijf jaar geleden gaf 4,2 procent van de werknemers aan met psychische klachten te kampen, in 2023 was dat al 7,5 procent. Dat is een stijging met liefst 80 procent.

In de publieke sector (9,7 procent), de zorg en de dienstensector (beide 8,9 procent) liggen de percentages het hoogst. De sterkste toename de voorbije vijf jaar is te zien in het onderwijs (daar rapporteert 7,3 procent psychische klachten) en de publieke sector. In elk van die sectoren is er sprake van meer dan een verdubbeling (in het onderwijs zelfs 153 procent). Ook in de logistiek (7,4 procent) en in de dienstensector (8,9 procent) gaat het om bijna een verdubbeling in de laatste vijf jaar.

"De toename van het aantal werknemers met psychische klachten is een rechtstreeks gevolg van het feit dat de werkbelasting toeneemt, onder meer doordat iedereen overal bereikbaar is, maar ook omdat het leven in zijn geheel complexer en hectischer wordt", aldus Julie Daenen, eveneens welzijnsexperte bij Mensura. "Het feit dat we meer en meer online werken, veroorzaakt extra belasting voor de hersenen, waardoor het moeilijker is om stresshormonen af te breken."

Daenen raadt werkgevers aan om een preventief welzijnsbeleid uit te werken dat aansluit bij de noden van hun werknemers door eerst hun psychosociale risico's in kaart te brengen. "Eens dat gebeurd is, kan er gericht worden ingezet op acties voor bepaalde topics, afdelingen, doelgroepen... Denk aan workshops rond deconnectie, opleidingstrajecten voor leidinggevenden om mentale problemen bespreekbaar te maken of veerkracht te versterken, en stresscoachings voor medewerkers die tegen hun limiet aan lopen of gereïntegreerd worden na langdurige afwezigheid."