Marc Van Ranst heeft de bevolking in de krokusvakantie van 2020 bewust ongerust gemaakt. Dat zei hij in een hoorzitting in de bijzondere Covid-commissie van de Kamer. "De teneur van het kabinet-Volksgezondheid in februari was: geen paniek zaaien. Ik werd daar woest van", aldus Van Ranst.

Op 3 februari 2020 werd in België de eerste corona-besmetting genoteerd, maar het zou nog meer dan een maand duren voor er ook een eerste dode viel. De regering was er in die eerste maand volgens Van Ranst op gefocust om geen paniek te zaaien.

"We zaten met een bevolking die nog niet heel geïnformeerd en absoluut niet bezorgd was", aldus de viroloog. "Toen hebben we beslist: we gaan dat zelf doen. De krokusvakantie is vaak een week waarin het nieuws vernauwt tot één onderwerp. We hebben toen beslist om een cursus virologie te beginnen geven."

Dat is ook gelukt, de berichtgeving over de nakende pandemie begon die vakantie het nieuws te beheersen. "De 'mood' van de bevolking ging over op bezorgd", zei Van Ranst gisteren. "Als je informatie geeft kan je dat brengen tot ongerust. Dat is oké. Paniek hoeft niet. Maar dat moest toen gebeuren, daar gingen we geen tweede kans voor krijgen."

De viroloog van de KU Leuven toonde zich in de Kamer kritisch voor de politiek. "Op de persconferentie na het eerste dodelijke slachtoffer heb ik met (toenmalig, red.) minister van Volksgezondheid Maggie De Block gepraat. Ik had toen niet de indruk dat ze heel goed gebrieft was door haar kabinetschef. Dat was een groot probleem."

Vete

"Een tweede probleem was de vete tussen kabinetschef Bert Winnen en de voorzitter van de FOD Volksgezondheid (Tom Auwers, red.). Dat was vies. Die lustten elkaar rauw en ik ben niet zeker dat de voorzitter altijd heus is behandeld."

De tweede golf was zelfs nagenoeg volledig aan de politiek te wijten, zei de viroloog. "Aan de eerste golf was volgens mij vrij weinig te doen, maar die tweede golf was rechtstreeks het gevolg van beleidsbeslissingen die toen genomen zijn." De regering had op 23 september immers een reeks versoepelingen aangekondigd, waaronder een verruiming van het aantal sociale contacten. In oktober startte de tweede golf. "Die was voor een groot deel vermijdbaar", aldus Van Ranst.

Strategische stock

Volgens hem was ook geen enkele expert op de hoogte dat de strategische stock aan mondmaskers vernietigd was. "Het clubje dat daarvan afwist, is volgens mij beperkt tot het kabinet en de administratie."

De viroloog beëindigde zijn uiteenzetting hoopvol. "Uiteindelijk komt alles wel goed. Binnenkort gaan we veel minder gevallen in de ziekenhuizen krijgen en dan gaan we alle maatregelen moeten afschaffen." Volgens de wetenschapper zullen er dan weinig beperkingen overblijven. We zullen volgens hem wel collectief van smetvrees moeten genezen en bepaalde gebruiken zullen zijn ingesleten, zoals het minder snel geven van een hand. Voor een volgende pandemie kunnen we evenwel nooit volledig klaar zijn, zei Van Ranst.

Politiebescherming

De viroloog haalde tot slot verschillende voorbeelden aan om te illustreren hoezeer hij wordt geviseerd, op sociale media en via rechtstreekse telefoons en berichten. Onder meer omwille daarvan krijgt hij nog steeds politiebescherming. "Ik vraag mij af of er bij een eventuele volgende pandemie nog wel experts bereid zullen worden gevonden om deze job te doen", zei hij. De meeste fracties in het parlement gaven aan dat de heksenjacht op de virologen inderdaad de spuigaten uit loopt.