Wanneer een specialist een patiënt voor het eerst ziet, weet hij of zij niet altijd waarom de patiënt die keuze maakte. Een recente Solidaris-enquête licht een tipje van de sluier op...Welke factoren geven de doorslag?

Zoals uit de enquête van Solidaris blijkt, is de beslissing om een specialist te raadplegen - geconventioneerd of niet - gebaseerd op een complex geheel van factoren: het sociaal-demografische profiel, de kennis, de toegang tot informatie (conventiestatus, prijzen, enz.), het selectiekanaal voor artsen, en de beschikbaarheid en toegankelijkheid (geografisch, tijdstip van afspraak) van specialisten. 

Advies huisarts
Wanneer een specialist een patiënt voor het eerst ziet, weet hij of zij niet altijd waarom de patiënt zo koos. De enquête van Solidaris licht een tipje van de sluier op: "De specialist wordt over het algemeen gekozen op advies van de huisarts: dat is het antwoord dat in elk van de groepen het vaakst wordt genoemd (43,1% van de patiënten die vooral geconventioneerde artsen raadplegen (groep C) en 39,7% van de patiënten die vooral artsen raadplegen die niet geconventioneerd zijn (groep NC)."

Vrienden of specialisten
Hoewel de aanbevelingen van de huisarts centraal staan bij de specialistenkeuze, verschillen de andere criteria die een rol spelen bij de keuze naar gelang van de groep: adviezen van andere zorgverleners (22,8% groep C tegen 9,6% van de NC-groep) worden vaker aangehaald door patiënten die een beroep doen op de geconventioneerde specialisten. 

Anderzijds worden aanbevelingen van vrienden/familie (30% van de antwoorden in de NC-groep tegenover 20% in de C-groep) vaker gerapporteerd door wie niet-geconventioneerde specialisten raadpleegde.

Rol van de Spoed 
Wat de omstandigheden betreft die leidden tot de keuze van de laatst geraadpleegde specialist, is een bepaald aantal patiënten naar de specialist verwezen na een bezoek aan de Spoed (11,6%) of een geplande ziekenhuisopname (21,9%). De meeste patiënten (66,5%) werden echter niet doorverwezen naar de specialist als gevolg van een spoedbezoek of een geplande ziekenhuisopname. 

Prijs van een consultatie 
Leidt de vraag naar de prijs van de consultatie tot een andere keuze van specialist? Minder respondenten (in de conventiegroep) (58,4% tegenover 76,1% in de NC-groep) zijn zich ervan bewust dat de prijs van een consult binnen hetzelfde specialisme kan variëren. Dat kan worden verklaard doordat de meesten van hen geconventioneerde specialisten raadpleegden, en dus minder prijsschommelingen ondervonden, of omdat ze het conventiesysteem minder goed kenden. Wie niet-geconventioneerde specialisten raadpleegde, is waarschijnlijk meer op de hoogte van het systeem en verwacht daarom dat hun extra honoraria in rekening worden gebracht. Anderzijds lijkt het bespreken van de prijs van de raadpleging voor meer dan de helft van de respondenten geen probleem te zijn. 

Verband tussen prijs en bekwaamheid? 
Een minderheid van de respondenten (tussen 5,7% en 8,1%, afhankelijk van de groep) meent dat specialisten die een hoger honorarium vragen, deskundiger zijn. Minder dan 3% vond dat geconventioneerde specialisten minder bekwaam waren. Anderzijds meent 17% van wie niet-geconventioneerde specialisten raadpleegde dat deze specialisten meer tijd nemen en een betere follow-up bieden (11,9% wanneer zij geconventioneerde specialisten consulteerden). 

Hetzelfde geldt voor het tijdstip van de afspraak: meer dan een op de tien ondervraagden vindt het normaal om meer te betalen voor een snellere afspraak. Er is dus een zekere legitimatie van hogere kosten voor een dienst die als anders kan worden ervaren (follow-up, tijd, vertraging, enz.), hetgeen de weg kan vrijmaken voor een systeem met twee snelheden en een vorm van commercialisering van de zorg volgens het socialistisch ziekenfonds.

Ten slotte zegt slechts 30% van de patiënten dat het makkelijk is om de prijs van een consultatie in te schatten: transparantie van de honoraria en voorafgaande informatie over de kosten blijven dus een belangrijk punt voor Solidaris.

> De volledige enquête