Sinds enkele maanden kent Nederland zijn eerste hoogleraar 'waardegedreven zorg' (WGZ). Zijn naam: Paul van der Nat. Zoals het een professor betaamt, promoot hij zijn leerstoel met hand en tand: "Waardegedreven zorg is een trein die niet te stoppen is", laat hij noteren. En: "Het ziekenhuis wordt minder hiërarchisch."

Waardegedreven zorg is een evolutie die aan Vlaanderen uiteraard niet voorbijging, al nemen wij hier wat makkelijker de Engelse term in de mond: value based healthcare. Zoals bekend is dat begrip overgewaaid uit de VS via Michael Porter, de grondlegger in 2006. Bij ons hield nog niet zo lang geleden Prof. Jan Gutermuth (UZ Brussel) een pleidooi voor de praktische toepassing ervan. Mensen als Paul Sergeant en Hans Van Brabandt waren al eerdere pleitbezorgers.

Paul van der Nat, kersvers hoogleraar Waardegedreven zorg aan het Radboudumc/Radboud Universiteit, ziet een cultuurverandering plaatsgrijpen in het ziekenhuis. "De betekenis van goed zijn in je vak verschuift, waarmee ook het organogram van ziekenhuis verandert. Het ziekenhuis wordt minder hiërarchisch. Verder zal de bekostiging anders moeten, afgestemd op de waarde van de zorg", laat hij noteren in het vakblad Qruxx.
 
Zijn leerstoel is in die mate uniek dat hij zich volledig richt op de doorontwikkeling en implementatie van waardegedreven zorg. Hij staat ook met zijn voeten in de praktijk want naast zijn lesopdracht werkt hij als programmamanager waardegedreven zorg in het St.-Antonius Ziekenhuis. Ieder ziekenhuis meet nu uitkomsten – maar weinig mensen hebben nog overzicht, weet hij. Deze visie in de praktijk brengen is een werk van lange adem, maar "Nederland loopt voorop in waardegedreven zorg. Het is een trein die niet te stoppen is.”

Organogram verandert

Hij stelt vast dat de zorg nu nog rond een (sub-)specialisme of een afdeling georganiseerd wordt, maar die moet dus  om de patiënt heen functioneren. Het doet denken aan de voorstelling van de margriet van Maggie De Block waarbij de hulpverleners allemaal blaadjes zijn rond de patiënt. Ook in Nederland zitten artsen-specialisten, verpleegkundigen, data-analisten, en dus ook een patiënt samen om de tafel.

Of, in de praktijk van Prof. van der Nat betekent dat dat men werkt via geÏntegreerde praktijkunits met een eigen budget, mandaat en integrale verantwoordelijk voor kwaliteit en kosten. "Iedereen, van bestuurder tot schoonmaker, is medeverantwoordelijk voor het volledige zorgproces van de patiënt. De betekenis van goed zijn in je vak verschuift, waarmee ook het organogram van ziekenhuis verandert. Het ziekenhuis wordt minder hiërarchisch, dat is de cultuurverandering waar we voor staan. Verder zal de bekostiging anders moeten, afgestemd op de waarde van de zorg.”

Om kwaliteit te managen ziet de professor heil in het HOME-model (Health Outcomes Management Evaluation) en de Intervention Selection Toolbox. In de wetenschap werkt men steeds meer met betere real-world data van patiënten waarmee innovaties sneller en continu wetenschappelijk geëvalueerd worden. "Veelbelovende ontwikkelingen, maar het totaal aan manieren om zorg te verbeteren sluit nog niet logisch op elkaar aan. Ook hier lopen we het risico het overzicht kwijt te raken. Verschillende werkwijzen leiden tot fragmentatie en aparte afdelingen die individueel goed werk verrichten, maar als geheel ondersteunen ze niet optimaal de patiëntenzorg. In de komende jaren wil ik dit goed helpen neerzetten en onderzoeken, de juiste taal introduceren en helpen met vereenvoudiging en integratie van concepten”, besluit hij.