Oppositiepartijen N-VA en PVDA zijn het oneens met de aanbevelingen van de bijzondere covid-commissie over de institutionele aanpak van toekomstige gezondheidscrisissen. Voor de oplossing kijken ze wel de tegenovergestelde richting uit. De Vlaams-nationalisten gaan voor een volledige regionalisering van de gezondheidszorg, terwijl de communisten alles weer naar het Belgische niveau willen tillen.

De bijzondere commissie die de aanpak van de coronacrisis tegen het licht moest houden, rondt dezer dagen haar werkzaamheden af. Het afgelopen jaar vonden meer dan veertig hoorzittingen plaats. Vandaag loopt de verdere bespreking van het verslag en woensdag is normaal gezien de stemming. Daar kan wel wat tijd over gaan, want er werden meer dan 130 amendementen ingediend. De plenaire stemming is voor na het zomerreces.

Het rapport staat stil bij de ingewikkelde staatsstructuur in ons land. Die werd tijdens de hoorzittingen geregeld aangewezen als vertragende factor in de besluitvorming. Daarbij weerklonk vaak de roep om "eenheid van commando". De tekst merkt op dat in een federaal land als België niet kan worden gedacht aan één figuur die de nodige beslissingen neemt. Hij schuift daarom het Overlegcomité als geschikt orgaan naar voren.

Voor Kathleen Depoorter (N-VA) wordt de echt noodzakelijke hervorming van het gezondheidsbeleid niet voldoende uitgediept. "Negen ministers van gezondheidszorg voor 11 miljoen inwoners maakten ons wereldberoemd. De tekst neemt echter geen stappen om de bevoegdheid gezondheidszorg volledig te regionaliseren. Een zorg op maat van de Vlaming en de Waal is nochtans het enige antwoord op de vraag om efficiëntie", vindt Depoorter.

Ook Sofie Merckx (PVDA) benadrukt dat negen ministers "levens gekost" heeft. "Maar als het van de traditionele partijen afhangt, wordt er aan die complexe staatsstructuur absoluut niets veranderd. Integendeel," hekelt Merckx. "Ze zetten nog meer volk aan de tafel met een commissaris en crisismanagers." In tegenstelling tot N-VA pleit PVDA voor een herfederalisering van de gezondheidszorg.

Catherine Fonck (cdH) laakte eveneens dat het verslag een duidelijke visie noch een diepgaande hervorming van de gezondheidszorg ontwikkelt. "Deze commissie kan zo'n  hervorming niet alleen doordrukken, maar dat wij zelfs niet in staat zijn moed aan de dag te leggen en een duidelijk signaal te sturen, begrijp ik niet."

Depoorter ziet voorts een gemiste kans van de regering om mea culpa te slaan in de inleidende tekst. "Deze crisis is slecht beheerd. De pijnpunten benoemen in alle nederigheid lijkt mij dan ook gepast." Het zit N-VA in die zin ook hoog dat de meerderheid met eigen aanbevelingen is gekomen, met afspraken die zijn gemaakt onder de partijen die de betrokken regeringsleden hebben geleverd. "Dat is voor onze fractie een bijzonder kwalijke zaak. Men moet tot op het bot kunnen gaan, ook al komen er pijnlijke zaken aan het licht", vindt Frieda Gijbels.

Zij blijft erbij dat de cijfers per ziekenhuis aan de bijzondere commissie moeten worden meegedeeld. "Voldoende reden voor ons om over te gaan naar een onderzoekscommissie. Als we deze lessen laten liggen, dan is dat onzorgvuldig en onverantwoord", aldus Gijbels. 

Wel benadrukt ze dat haar fractie constructief is blijven meewerken aan de commissie en een aantal belangrijke aanbevelingen "in steen heeft kunnen laten beitelen." Dat in tegenstelling tot Vlaams Belang, dat enkele weken geleden de deur van de commissie achter zich dichtsmeet. 

Voor Merckx is het eindverslag een "slag in het water". Ze leest er immers geen grondige hervorming van de gezondheidszorg in. "Dat we een sterke preventieve gezondheidszorg nodig hebben, werd door verschillende experts, zoals microbioloog Emmanuel André en epidemioloog Wouter Arrazola De Onate, tijdens de hoorzittingen benadrukt. Wij dienen daarom de aanbeveling in om te investeren in de eerstelijnszorg en die centraal te zetten in het zorglandschap."

Commissievoorzitter Robby De Caluwé gelooft dat de tekst een nuttige tool zal zijn om crisisbeheer te optimaliseren. "Ik denk dat we kunnen stellen dat we hier over verschillende grenzen heen en met de hulp van experts, tot een krachtige set van aanbevelingen zijn gekomen. Daarbij zullen de lessen en de ervaringen van de covid-19 crisisbeheersing aangewend worden voor toekomstige crisissituaties."