De Belgische buitenlandse handel ontsnapte in 2020 zeker niet aan de impact van de coronacrisis. Net als in vele andere landen gingen ook in België de uitvoer en de invoer van goederen er stevig op achteruit. Maar vooral dankzij de farmasector - denk aan de productie van coronavaccins - steeg ons land wel op de wereldranglijst van belangrijkste handelsnaties.

België staat nu in de top 10 van belangrijkste uitvoerders van goederen wereldwijd. Dat heeft het Agentschap voor Buitenlandse Handel gezegd.

Het Agentschap stelde het tweede deel voor van de studie "Impact van de COVID-19-crisis op de Belgische buitenlandse handel" in 2020.

Daaruit blijkt dat de coronacrisis vooral in het tweede en het derde kwartaal van vorig jaar de handel zware klappen toediende. Over het hele jaar daalde de totale Belgische export van goederen met 7,9 procent - of meer dan 31,6 miljard euro - tot 367,5 miljard euro, terwijl de import er met 9,3 procent (of ruim 35 miljard euro) op achteruitging tot 346,5 miljard euro. Binnen de Europese Unie stond België daarmee op de vijfde plek, zowel voor uitvoer als voor invoer, met telkens een marktaandeel van 7,7 procent.

"België was in 2020 dan wel niet de beste leerling van de klas op het vlak van de buitenlandse handel, maar voor een land dat zo open en afhankelijk is van de in- en uitvoer van goederen en diensten heeft het er al bij al nog niet zo slecht vanaf gebracht", zo staat in de studie. In vele andere landen kreeg de handel nog zwaardere klappen.

Die vaststelling valt nog meer op op wereldschaal. Zo klom België van de 13de naar de 10de plaats in de lijst van belangrijkste exporteurs van goederen ter wereld. In de ranglijst van grootste invoerders ging België van 14 naar 12. Wat de handel in diensten betreft, staat België zowel voor uitvoer als voor invoer op de 11de plek. Dat is respectievelijk drie en twee plaatsen hoger dan in 2019.

Sterkhouder

De absolute sterkhouder was de farmasector. Die deed het tijdens de coronacrisis erg goed. De Belgische uitvoer van farmaceutische producten kwam uit op 40,5 miljard euro, 6,5 miljard euro of ruim 19 procent meer dan in 2019. Dat is te danken aan de productcategorieën "vaccins voor mensen", "immunologische producten" en "geneesmiddelen".

Dat de farmasector het zo goed doet, is volgens de studie niet verwonderlijk. "Ons land geniet immers een uitmuntende reputatie op het vlak van onderzoek naar geneesmiddelen en vaccins. Liefst 29 farmaceutische bedrijven uit de globale top 30 hebben vaste voet in België", zo luidt het. "Daarnaast heeft ons land zich de afgelopen jaren eveneens opgeworpen als één van 's werelds belangrijkste hubs voor de verdeling en bevoorrading van geneesmiddelen en vaccins."

De sector die daarentegen in absolute cijfers de zwaarste exportklappen kreeg, was die van de "minerale brandstoffen". Dat heeft te maken met de lagere vraag naar olie en gas, zeker aan het begin van de coronacrisis, gekoppeld aan een lagere prijs. De export nam in deze categorie met 7,1 miljard euro (of 34,9 procent) af tegenover 2019. 

Uit het eerste deel van de studie van het Agentschap voor Buitenlandse Handel was eerder gebleken dat specifiek tijdens de eerste lockdown de automobielsector de zwaarste klap had gekregen. Van maart tot mei kende de export van voertuigen en onderdelen een terugval van 3,2 miljard euro. In de maanden daarop was er een licht herstel, zo blijkt nu, al lag de uitvoer over heel 2020 nog 2,5 miljard euro of 7,5 procent onder het niveau van 2019.

"Positief is dat er een duidelijke groei werd opgetekend in de export van 'versnellingsbakken', 'elektrische wagens' en 'plug-in hybride wagens', maar de toename hiervan bleek ruim onvoldoende om de verminderde uitvoer van benzine- en dieselwagens te compenseren", zo staat in de studie.

Nog opvallend is dat tijdens het coronajaar 2020 vooral de export naar de buurlanden klappen kreeg. De waarde van de uitvoer naar Nederland, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, die in 2020 goed was voor de helft van de totale Belgische export, ging er samengeteld met 21,9 miljard euro op achteruit. 

Wat de export buiten Europa betreft, werd het Amerikaanse continent de voornaamste exportbestemming van Belgische goederen. Opnieuw dankzij de farmasector steeg de uitvoer naar landen op het Amerikaanse continent met 2 procent tot ruim 36 miljard euro. 

Amerika stak zo Azië voorbij, want de export naar dat continent daalde met 6,8 procent tot 33,7 miljard euro. Er werd wel een vijfde meer uitgevoerd naar China, maar dat kon dalingen in andere landen niet compenseren. Zo werden er veel minder diamanten uitgevoerd naar vooral India en in mindere mate Hongkong. "Aangezien diamant een luxeproduct is, wordt op dit soort van zaken als eerste bespaard tijdens een crisis", luidt het. De totale Belgische export van diamant en aanverwanten lag vorig jaar 15,5 procent of bijna 2,5 miljard lager dan in 2019.